[Artikel bijgewerkt op 11/09/2023]
Wie is er niet bezweken voor de verleiding van een diepvriesmaaltijd, met een meer dan acceptabele smaak, klaar in minder dan 10 minuten (zo niet 5), na een drukke en stressvolle dag of gewoon door tijdgebrek?
Voordat je verder leest
Ik ben geen expert op dit gebied, maar ik heb een passie voor voeding en gezondheid.
De artikelen die je op mijn site vindt, zijn het resultaat van diepgaand onderzoek dat ik graag met je wil delen. Ik wil echter benadrukken dat ik geen gezondheidsdeskundige ben en dat mijn advies in geen geval dat van een gekwalificeerde arts mag vervangen. Ik ben er om je te begeleiden, maar het is belangrijk dat je een professional raadpleegt voor specifieke vragen of medische problemen. Jouw welzijn is belangrijk. Zorg er dus voor dat je de juiste deskundigen raadpleegt en zorg zo goed mogelijk voor jezelf.
Kant-en-klaarmaaltijden, en verwerkt voedsel in het algemeen, verschenen voor het eerst op de Franse markt in de jaren 70 en 80, en hebben geleidelijk het dagelijks leven van miljoenen Fransen gerevolutioneerd. Ze hebben veel voordelen, maar het belangrijkste is de tijd die ze huishoudens besparen. De meerderheid van de huishoudens had nu twee mensen die fulltime werkten en net als huishoudelijke apparaten zou de verschijning van deze getransformeerde producten een waar symbool van moderniteit worden.
Meer dan 40 jaar later zijn verwerkte producten welbekend bij het grote publiek en is de consumptie ervan geëxplodeerd, maar het beeld dat we ervan hebben is ook sterk geëvolueerd. In deze periode zijn er talloze onderzoeken uitgevoerd die het bewustzijn hebben versterkt dat een verhoogde consumptie van dergelijke producten schadelijke gevolgen kan hebben voor de gezondheid van de consument (diabetes, overgewicht, hart- en vaatziekten, darmdysbiose, enz.) Te vet, te zoet, te zout, een grote bron van additieven om de organoleptische eigenschappen of de houdbaarheid te verbeteren: deze producten, die gekenmerkt worden door hun hyper-eetbaarheid, zijn niet geliefd bij de medische wereld.
Dus hoe kunnen ze worden vermeden? Hier zijn een paar antwoorden om ons te inspireren in ons dagelijks leven.
Alledaagse oplossingen
Een verwerkt (of ultra-verwerkt) product wordt over het algemeen gekenmerkt door de aanwezigheid van ten minste 5 ingrediënten die worden samengesteld of gereconstitueerd door middel van een of meer industriële processen. Aan de andere kant van het spectrum staan per definitie rauwe producten, d.w.z. onbewerkte producten die over het algemeen minder dan 5 ingrediënten bevatten (fruit, groenten, vis, vlees, zaden, granen, enz.).
De meest voor de hand liggende oplossing om de consumptie van verwerkte producten te beperken, is dus om de aankoop van rauwe producten aan te moedigen en ze zelf in de keuken te verwerken en samen te stellen. Een van de grootste obstakels is het tijdrovende karakter van koken, en het is duidelijk dat niet elk huishouden evenveel tijd heeft om elke dag te koken.
Een van de makkelijkste manieren om tijd te besparen is om een moment in de week te kiezen om van tevoren te koken. Het is gemakkelijker om een tijdsbestek van 2 tot 3 opeenvolgende uren in een week te vinden dan 30 tot 60 minuten per dag.
De meeste recepten kunnen worden ingevroren, wat betekent dat je dagelijks het ‘kant-en-klaar’-effect kunt hebben door een eerder bereid recept in 5 minuten te ontdooien, terwijl je de negatieve impact van bewerkte producten vermijdt. Deze momenten van “vooruit koken” zijn ook een kans om grotere hoeveelheden te koken dan gewoonlijk, opnieuw om tijd te besparen.
Er is ook een overvloed aan verschillende kookboeken beschikbaar, en het is nu nog gebruikelijker om nieuwe recepten rechtstreeks op het internet te vinden via gespecialiseerde sites, blogs of YouTube-video’s. Het is een geweldige manier om op de hoogte te blijven en nieuwe gerechten uit te proberen waar je instinctief niet aan zou denken.
Er is ook een alternatief dat steeds populairder wordt in huis: slowcookers. We denken dat het belangrijk is om een oude mythe te ontkrachten: nee, ze zijn niet allemaal zo duur als de beste keukenmachines zoals de Thermomix. Het is zelfs zo dat een eenvoudige multi-cooker (Cookeo, Cook4Me, CookAtHome etc.) waarmee je recepten kunt maken van rauwe ingrediënten nu op de markt is voor minder dan €200. Deze huishoudelijke apparaten zijn een langetermijninvestering die je dagelijks veel tijd bespaart. Nogmaals, voor elk van deze apparaten is een zeer ruime keuze aan recepten direct beschikbaar op het internet.
Wijdverspreid bewustzijn
De hierboven beschreven oplossingen alleen volstaan echter niet om consumenten te begeleiden bij hun productkeuze.
In de afgelopen jaren hebben we gezien dat er bij veel spelers op het gebied van gezondheid een echte wil is ontstaan om dit fenomeen in te dammen en ervoor te zorgen dat de gezondheid van consumenten in de komende jaren beschermd kan worden.
De Franse Hoge Raad voor Volksgezondheid (HCSP) heeft de doelstelling toegevoegd om de totale consumptie van bewerkte en ultrabewerkte voedingsmiddelen tegen 2022 met 20% van de gemiddelde consumptie in Frankrijk te verminderen. Dit ambitieuze doel benadrukt de grote projecten die worden uitgevoerd door talrijke onderzoeksteams in Frankrijk en over de hele wereld, evenals de ontwikkeling van innovatieve hulpmiddelen.
Het meest suggestieve instrument voor verwerkte producten is de NOVA-classificatie. Deze classificatie is het resultaat van jarenlang onderzoek door Braziliaanse teams in het begin van de jaren 2000. De tool werd voor het eerst gepresenteerd in 2009, met het innovatieve idee om voedingsmiddelen in te delen in 4 categorieën van 1 tot 4 (vergelijkbaar met bijvoorbeeld de Franse Nutri-Score), waarbij groep 1 overeenkomt met minimaal bewerkte of onbewerkte voedingsmiddelen en groep 4 met ultrabewerkte voedingsmiddelen.
Deze classificatie wordt nu wereldwijd erkend, maar wordt nog niet op grote schaal gebruikt. De OpenFoodFact website, een belangrijke speler in de collaboratieve referencing van producten die wereldwijd op de markt worden gebracht, heeft ervoor gekozen om deze NOVA-score sinds begin 2021 in zijn platform te integreren. Maar het gebruik van deze classificatie is nog niet wijdverspreid, laat staan verplicht. Het lijdt geen twijfel dat deze praktijk in de komende jaren zal evolueren, naar het voorbeeld van de eerder genoemde Nutri-Score, die steeds vaker te vinden is op de verpakking van industriële producten, ook al is er momenteel geen verplichting om deze weer te geven.
In de tussentijd is er een eenvoudige truc die we kunnen gebruiken als we voedsel kopen: kijk even naar de ingrediëntenlijst om snel te tellen. Als het totale aantal ingrediënten meer dan 5 bedraagt, heeft het voedsel vaak een aantal bewerkingen ondergaan.
Zoals vaak het geval is, sluiten we af met een citaat van Paracelsus: “alles is vergif, niets is vergif, het is de dosis die het vergif maakt”. Laten we niet vergeten dat deze producten een integraal onderdeel kunnen zijn van een gevarieerd, evenwichtig en aangenaam dieet, maar laten we het dagelijks gebruik ervan gewoon vermijden.