[Artikel bijgewerkt op 11/09/2023]
In een tijd waarin de maatschappij langzamerhand begint in te zien dat diëten onzin is, moeten we onszelf de juiste vragen stellen: kunnen we wel calorieën tellen en evenwichtig eten?
Voordat je verder leest
Ik ben geen expert op dit gebied, maar ik heb een passie voor voeding en gezondheid.
De artikelen die je op mijn site vindt, zijn het resultaat van diepgaand onderzoek dat ik graag met je wil delen. Ik wil echter benadrukken dat ik geen gezondheidsdeskundige ben en dat mijn advies in geen geval dat van een gekwalificeerde arts mag vervangen. Ik ben er om je te begeleiden, maar het is belangrijk dat je een professional raadpleegt voor specifieke vragen of medische problemen. Jouw welzijn is belangrijk. Zorg er dus voor dat je de juiste deskundigen raadpleegt en zorg zo goed mogelijk voor jezelf.
Heeft ons dieet zin als het is afgesneden van onze lichamelijke behoeften, maar ook van onze verlangens en het plezier van eten?
Duidelijk niet!
Als we erop staan om kilocalorieën te slikken in plaats van voedsel en onze maaltijd afmaken met fruit en yoghurt om ons quotum te halen, riskeren we een lange strijd met ons gewicht en glijden we af naar eetstoornissen.
Natuurlijk zeg ik niet dat gebalanceerd eten, voedselcombinaties en de keuze van voedsel onbelangrijk zijn, maar wel dat we de manier waarop we eten en onze relatie met voedsel niet moeten verwaarlozen. Als het op afvallen aankomt, is het volgens mij minstens 50% van het werk om je “eetgedrag” te leren begrijpen en aan te passen en om te proberen de manier waarop je eet te verbeteren!
Ons eetgedrag wordt beïnvloed door een aantal factoren
Genetica, ons honger/vetregulatiesysteem (en of we daar wel of niet naar luisteren), de manier waarop we eten (met name de snelheid waarmee we eten), psychologische factoren, met name slecht omgaan met stress en emoties, maar ook ons zelfbeeld, sociaal-culturele factoren, onze omgeving, etc. Als we ons eetgedrag positief willen veranderen, moeten we werken aan de factoren die we kunnen aanpassen.
Als we specifiek kijken naar stress en emotiemanagement, dan zien we dat veel mensen problemen hebben en geen “gereedschapskist” hebben ontwikkeld om te leren hoe ze hiermee om moeten gaan.
Hun belangrijkste emotiebeheersingsmiddel kan daarom voedsel zijn. Dit gebeurt meestal in de vorm van voedsel eten om een emotionele overbelasting of een bepaalde emotie te kalmeren. Vaak wordt dit voedsel bijna automatisch geconsumeerd, soms dwangmatig, zonder echt aanwezig te zijn en zonder plezier. Op zich is het geen probleem om af en toe voedsel te gebruiken om met stress, eenzaamheid, angst of vermoeidheid om te gaan… zolang het niet ons enige beheersingsmiddel is. Wie heeft er nog nooit een van de beroemde romige ijsjes geprobeerd om een depressieve avond door te komen?
Wanneer de onaangename emotie erger wordt of langer duurt en onze gereedschapskist voor het beheersen van stress/emoties leeg is, kan de verleiding om naar de koelkastdeur te grijpen al snel een automatische reactie worden.
Dus als een of meer onaangename emoties (stress, bijvoorbeeld) systematisch de consumptie van voedsel genereren, zal dit onvermijdelijk leiden tot gewichtstoename en een verstoring in ons lichaam. We zullen deze compenserende houding zien als essentieel voor ons stress-/emotiemanagement. Het zal ook als neveneffect hebben dat we schuldgevoelens toevoegen aan de emoties die we als negatief ervaren. Het risico is dat we “emotionele” kilo’s zullen opstapelen.
Een dieet (in het beste geval) of, in het slechtste geval, een verandering van dieet, zal niet leiden tot gewichtsverlies op lange termijn. Net als een roker die wil stoppen met roken, is het van vitaal belang om nieuwe middelen te ontwikkelen om anders met stress en emoties om te gaan. Als de prioriteit ligt bij het beheersen van je dieet met als doel gewicht te verliezen, zal de automatische voedselreactie bij de minste gelegenheid terugkeren. Wilskracht en motivatie zullen het mogelijk maken om dit gedrag een tijdje op afstand te houden, maar dit zal slechts tijdelijk zijn. Het is duidelijk dat de eerste aanpak niet zou moeten bestaan uit het opnieuw in evenwicht brengen van je eetpatroon (als het gaat om emotioneel gedreven eten, natuurlijk!), maar eerder uit het aannemen van een gedragsaanpak.
In plaats van de zoveelste strategie voor te stellen om je voeding onder controle te houden, is het veel beter om op 3 gebieden te werken
- Stel je relatie met eten en de manier waarop je eet in vraag en probeer ze te verbeteren! Er is veel nuttige lectuur over dit onderwerp, met name de boeken van de bekende Dr. APFELDORFER (“Manger en paix”, “maigrir c’est dans la tête” en andere).
- Trucjes gebruiken om jezelf te dwingen de tijd te nemen om te eten en meer aandacht te hebben voor honger- en verzadigingsgevoelens (door middel van oefeningen op de honger- en verzadigingsschaal) zijn “levensprojecten” zoals we ze zouden kunnen noemen, die kunnen worden gestart met een diëtist en die zeer verrijkend zijn omdat we onszelf niet beter kunnen leren reguleren zonder te beginnen met beter naar onszelf te luisteren…
- Werken (als we het werk kunnen noemen) aan het herontdekken van het plezier in eten (soms betekent dit dat we een lijst moeten maken van voedingsmiddelen die we lekker vinden en deze opnieuw in ons dieet moeten opnemen als ze er niet meer zijn), maar ook proberen om de betekenis van ons dieet te herontdekken. Op dit punt is het vaak nodig om het voedsel dat we eten meer kwalitatief dan kwantitatief te maken. Het kan ook interessant zijn om meer lokale producenten te bezoeken om voedsel in zijn geheel te heroverwegen, van zaadje tot bord.
- En probeer vooral een gereedschapskist te ontwikkelen om om te gaan met de stress en/of emoties die ons in de problemen brengen (met managementtool bedoelen we elke activiteit die ons helpt om ons achteraf beter te voelen dan ervoor). Dit is waar het combineren van gedragsdiëtetiek met benaderingen zoals sofrologie, hypnose, mindfulness meditatie, hartcoherentie en andere hun plaats hebben.
Voor echt effectieve, holistische zorg is het essentieel dat mensen met deze problemen begeleid worden door een professional met meerdere snaren op zijn of haar boog, of door complementaire beroepen. Het is ook essentieel om een globale gedragsbenadering te hebben, die dan kan worden aangevuld met advies over een evenwichtig dieet indien nodig, maar dat moet worden gezien als aanvullend en niet als een prioriteit (anders zou het contraproductief zijn).