[Artikel bijgewerkt op 11/09/2023]
Verre van unaniem goedgekeurd te zijn door medische en paramedische kringen, zijn bepaalde diëten toch populair bij mensen die snel willen afvallen, waarbij het resultaat meer telt dan de middelen….. Vaak ten koste van de gezondheid.
Eiwitrijke diëten
De meeste ‘wonderpoeders’ bevatten synthetische ingrediënten vermengd met enzymen en vermalsers die ze voorverteren. Bovendien missen ze alle vitamines en mineralen die essentieel zijn voor een goede werking van het lichaam.
Het grootste probleem met eiwitpoeders ligt in de onbalans die wordt veroorzaakt door het gebrek aan energie uit koolhydraten (zetmeel, suiker): het lichaam wordt dan gedwongen om de lichaamseigen eiwitten te gebruiken als energiebron, en niet alleen de vetreserves zoals we zouden hopen. Het lichaam voelt zich ‘in gevaar’ door een tekort aan suiker, zoals in tijden van hongersnood, en zijn prioriteit is om wat vet te bewaren om het hoofd te bieden als de situatie voortduurt. Eiwitten spelen dus een verkeerde rol: ze worden energieleveranciers en spelen niet langer hun fundamentele structurele rol (zoals het vernieuwen van de lichaamseiwitten, zoals spieren, cellen, huid, haar, enz.)
Waarom vallen we dan af?
Omdat de totale calorie-inname wordt verminderd, maar er is onvermijdelijk een vermindering van vetvrije lichaamsmassa en watermassa. Het is verkeerd om te denken dat je je spieren behoudt en alleen je vetreserves aanspreekt.
Er is ook een afname van de basale stofwisseling. De basale stofwisseling is de energie, en dus calorieën, die het lichaam op natuurlijke wijze verbrandt om de lichaamsconstanten in stand te houden en de vitale organen te laten functioneren. Het is ongeveer 1.200 calorieën per dag, d.w.z. 1.200 calorieën die hoe dan ook worden gebruikt. Wanneer de inname van koolhydraten onvoldoende is, zoals bij een eiwitrijk dieet, past het lichaam zich aan en verlaagt het de basale stofwisseling om energie te besparen (bijvoorbeeld tot 1000 calorieën) en het werkt op deze manier vrij goed. Aan de andere kant zal de basale stofwisseling niet teruggaan naar 1200 calorieën wanneer het dieet weer “normaal” wordt. Je zult minder moeten eten om de 200 calorieën te sparen die je lichaam niet meer verbrandt.
Je moet ook rekening houden met
- het risico op vermoeidheid van nieren en lever en mogelijke uitdroging;
- een disbalans van elektrolyten en hartproblemen als gevolg daarvan;
- een gevaarlijke vermindering van energiereserves = VETTIGHEID;
- verlies van vetvrije massa, wat leidt tot een minder strak figuur.
Deze verklaringen laten zien waarom zetmeelvrije diëten gedoemd zijn te mislukken. Wanneer de inname van zetmeelrijk voedsel (pasta, rijst, griesmeel, aardappelen, peulvruchten, brood, enz.) wordt geëlimineerd, is het alsof het lichaam van binnenuit wordt uitgeput en grote vermoeidheid veroorzaakt.
En om een dieetspreuk aan te halen die gebaseerd is op de fysiologie van het menselijk lichaam en metabolische reacties:“lipiden verbranden samen met koolhydraten“. In feite kan opgeslagen vet alleen worden verbrand in aanwezigheid van een element dat afkomstig is van de vertering van langzame suikers.
Bovendien is het snelle gewichtsverlies dat aanvankelijk zichtbaar is op de weegschaal gedeeltelijk te wijten aan de uitdroging die wordt veroorzaakt door de uitputting van de glycogeenreserves (de vorm waarin we energie opslaan uit zetmeelrijke voedingsmiddelen): om glycogeenmoleculen op te slaan, voegt het lichaam van nature watermoleculen toe. Vergeet niet dat we voor 60% uit water bestaan, dus het gaat niet om het vasthouden van water in verband met een slechte bloedsomloop. Dus wanneer het lichaam verstoken is van langzame suikers, put het zijn glycogeenreserves uit, dus verliest het water, waardoor het gewicht snel daalt. Maar het is geen vet, zelfs als je gewicht verliest.
Hoe zit het met vermoeidheid?
De vermoeidheid die door dit soort dieet wordt veroorzaakt, kan leiden tot hypoglykemische problemen, een daling van de bloeddruk, stress en prikkelbaarheid, en zelfs depressie. Deze vermoeidheid is ook een belemmering voor het beoefenen van sport, omdat het je verhindert je lichaam te ‘vormen’ en te verstevigen om het het gewenste uiterlijk te geven. En dan hebben we het nog niet eens over het sociale isolement dat deze beperkingen met zich meebrengen.
Al deze ontberingen leiden vaak tot veel grotere misstappen en vooral veel jonge meisjes die ze volgen, vervallen uiteindelijk in anorexia of boulimia.
Er schuilt een reëel gevaar in het verkopen van slankheid, niet alleen als een voordeel en een doel, maar vooral in het voorstellen van oplossingen die schadelijk zijn voor de gezondheid en vaak niet effectief op de lange termijn.
Door beperkende diëten te gebruiken, bestaat het risico dat er een ‘jojo-systeem’ wordt opgezet. Het lichaam reguleert zich snel en goed tijdens het eerste dieet, maar omdat de basale stofwisseling daalt, kom je weer aan zodra de beperkingsfase voorbij is, en vaak met extra kilo’s. Dus ga je weer op dieet, met als gevolg dat je weer aankomt. Dus ga je weer op dieet, maar deze keer duurt het afvallen langer en is het moeilijker, en moet je jezelf nog meer beperken om minder te verliezen, en uiteindelijk kom je nog meer aan… Totdat je lichaam niet meer reageert, alsof het geblokkeerd is. Zo eten sommige mensen “niets” en komen ze bij de minste afwijking aan.
Afvallen tegen elke prijs is een illusie, want beperking leidt tot overtreding. De heilige Augustinus zei dat “geheelonthouding gemakkelijker is dan volmaakte matiging”. In feite, en vooral, is het minder effectief op de lange termijn. Leren matigen en je behoeften en je lichaam respecteren vereist luisteren, respect en tijd voor jezelf. Als haast de overhand krijgt op verstand, is het gemakkelijker om je te wenden tot dure wonderdiëten.
Van eiwitrepen die helemaal niet zo eiwitrijk en suikerrijk zijn, tot maaltijdvervangende poeders met synthetische toevoegingen en ander lekkers, er is genoeg om je over te verbazen op de afslankmarkt.
En tot slot, wat deze diëten missen is begrip: als je kant-en-klare maaltijden koopt, stel je de manier waarop je eet, de manier waarop je boodschappen doet, de manier waarop je kookt, de manier waarop je varieert, de manier waarop je je ook maar iets aantrekt van ingrediënten en samenstelling, niet ter discussie.